I. Chu kì tế bào
1. Khái niệm
Chu kì tế bào là khoảng thời gian giữa 2 lần phân bào. Chu kì tế bào gồm 2 thời kì:
a) Kì trung gian.
b) Phân bào.
2. Đặc điểm chu kì tế bào
|
| Kì trung gian | Nguyên phân |
| Thời gian | Dài (Chiếm gần hết thời gian của chu kì) | Ngắn |
| Đặc điểm | Gồm 3 pha: G1: TB tổng hợp các chất cần thiết cho sự sinh trưởng. S: NST NHÂN ĐÔI, các NST dính nhau ở tâm động tạo thành NST kép. G2: Tổng hợp các chất cho tế bào. | Gồm 2 giai đoạn: Phân chia nhân gồm 4 kì. Phân chia tế bào chất.
|
3. Sự điều hoà chu kì tế bào
TB phân chia khi nhận biết tín hiệu bên trong và bên ngoài TB.
TB được điều khiển đảm bảo sự sinh trưởng và phát triển bình thường của cơ thể.
II. Quá trình nguyên phân
1. Phân chia nhân
Phân chia nhân gồm 4 kì.
| Các kì | Đặc điểm | Hình |
| Kì đầu |
Xuất hiện thoi phân bào Màng nhân dần biến mất Nhiễm sắc thể kép bắt đầu đóng xoắn |
|
| Kì giữa | Các nhiễm sắc thể kép xoắn cực đại và xếp thành 1 hàng trên mặt phẳng xích đạo và dính với thoi phân bào ở 2 phía của tâm động |
|
| Kì sau | Mỗi nhiễm sắc thể kép tách nhau ra ở tâm động thành 2 nhiễm sắc thể đơn Các nhóm NST đơn phân li 2 cực của tế bào. |
|
| Kì cuối | NST dãn xoắn Màng nhân xuất hiện. |
|
2. Phân chia tế bào chất
Phân chia TB chất ở đầu kì cuối.
Ở Tế bào động vật: Màng tế bào thắt dần ở chính giữa để chia tế bào mẹ thành 2 tế bào con
Ở tế bào thực vật: Hình thành vách ngăn ở chính giữa để chia tế bào mẹ thành 2 tế bào con
Kết quả: Từ 1 tế bào mẹ tạo thành 2 tế bào con, chứa bộ nhiễm sắc thể giống nhau và giống mẹ
III. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
1. Ý nghĩa sinh học
Với sinh vật nhân thực đơn bào: nguyên phân là cơ chế sinh sản, từ 1 tế bào mẹ cho 2 tế bào con có bộ nhiễm sắc thể giống nhau và giống tế bào mẹ ban đầu.
Với sinh vật nhân thực đa bào: nguyên phân làm tăng số lượng TB giúp cơ thể sinh trưởng và phát triển. ngoài ra nguyên phân còn giúp cơ thể tái sinh các mô hay TB bị tổn thương.
2. Ý nghĩa thực tiễn
Ứng dụng để giâm, chiết, ghép cành…
Nuôi cấy mô có hiệu quả cao.