Quân chủ chuyên chế là gì?
Quân chủ chuyển chế là một trong các hình thức chính thể của nhà nước, trong đó người đứng đầu nhà nước được thiết lập theo nguyên tắc kế truyền với quyền lực vô hạn.
Để thực thi quyền lực tối cao, người đứng đầu nhà nước (vua, quốc vương, hoàng đế) theo chính thể quân chủ chuyên chế thường lập ra cả một bộ máy gọi là triều đình, gồm có nhiều bộ, mỗi bộ được giao quản lí một lĩnh vực thuộc vương quyền tuyệt đối.
Ở nhà nước quân chủ chuyên chế, quyền lực tối cao trong nước, về mặt hình thức thuộc về một người - vua, quốc vương, hoàng đế. Nhà vua vừa là người duy nhất đặt ra pháp luật, vừa là người có quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, bãi nhiệm bất kì quan lại cao cấp nào trong bộ máy nhà nước, đồng thời, là người có quyền tối hậu trong việc xét xử.
Quân chủ chuyên chế là gì? Hiện nay còn tồn tại không? (Hình từ internet)
Sự ra đời của chế độ quân chủ chuyên chế
Nhà nước quân chủ chuyên chế là một trong những chính thể ra đời và phát triển lâu nhất trong lịch sử thế giới. Mặc dù hiện nay loại hình nhà nước này đã lùi vào quá khứ. Nhưng nó cũng đã đóng góp rất lớn cho nên văn minh thế giới. Đồng thời loại hình nhà nước này còn được coi như một bước quá độ cho nhân loại tiến vào thời kỳ văn minh, hiện đại hơn.
Tiêu biểu là ở các quốc gia cổ đại Đông và phương Tây chế độ nhà nước này ra đời rất sớm. Từ đó giúp mở ra một kỷ nguyên mới cho văn minh nhân loại. Những quốc gia có nền văn minh nổi tiếng thế giới như: Ấn Độ, Trung Hoa, Lưỡng Hà, Ai cập, Hy Lạp, La Mã. Và chế độ quân chủ chuyên chế ở các nền văn minh này cũng có nhiều điểm giống và khác nhau:
(1) Xã hội chế độ phong kiến
Chế độ xã hội này xuất phát từ tư tưởng chính trị của người Tây Chu, Trung Hoa. Chế độ phong kiến này có đặt điểm là giai cấp địa chủ phong quyền nắm quyền sở hữu phần lớn ruộng đất. Những địa chủ này tiến hành bóc lột địa tô bằng nhiều hình thức khác nhau. Như tô lao dịch, tô tiền, tô sản phẩm hoặc kết hợp với những hình thức khác thống trị những người nông dân không có hoặc có rất ít ruộng đất.
(2) Xã hội có nhiều giai cấp
Ở một nhà nước quân chủ chuyên chế thì xã hội được phân hóa thành nhiều tầng lớp, giai cấp khác nhau. Hệ thống chính trị của nhà nước phân quyền cát cứ tập trung theo chính thể quân chủ.
Cơ sở chủ yếu phát triển đất nước là sản xuất nông nghiệp của nông dân. Vờ giai đoạn cuối của thời kỳ quân chủ chuyên chế, kinh tế hàng hóa được đẩy mạnh. Và nó đánh dấu cho sự ra đời của một xã hội bình đẳng - xã hội chủ nghĩa.
Hiện nay, chế độ quân chủ chuyên chế còn tồn tại không?
Hiện nay, chế độ quân chủ chuyên chế không còn tồn tại. Tuy nhiên, chế độ quân chủ vẫn còn tồn tại, đó là chế độ quân chủ lập hiến, quân chủ đại nghị, quân chủ cộng hòa.
Chế độ quân chủ lập hiến là chế độ quân chủ (chế độ có người đứng đầu đất nước là nữ hoàng hoặc vua) mà quyền lực không còn tập trung vào người đứng đầu mà được quyết định bởi thủ tướng, đảng chiếm đa số ghế trong hạ, nghị viện.
Gần Việt Nam có Thái Lan, Nhật Bản, Cambodia…là những nước vẫn còn duy trì, tồn tại chế độ quân chủ lập hiến. Trên thế giới, chế độ quân chủ lập hiến được duy trì, phát triển lâu đời nhất là tại vương quốc Anh. Đây cũng là đất nước mà các thành viên của hoàng gia, các hoạt động của gia đình nữ hoàng thực hiện có thể ảnh hưởng lớn đến đời sống tinh thần, văn hóa của đất nước.
Các đất nước còn tồn tại chế độ quân chủ lập hiến đều có đặc điểm chung là: Vua, nữ hoàng và gia đình của mình không tham dự vào chính trị, bao gồm cả việc không có ý kiến vào toàn bộ những chính sách, quyết định của đất nước.
Công việc của vua, nữ hoàng và gia đình của họ là gắn kết các dân tộc, thúc đẩy sự giao lưu văn hóa, thực hiện các dự án cộng đồng,... Họ giống như những đại sứ của hòa bình, mang thông điệp của chính quốc gia của họ đến với thế giới. Việc duy trì chế độ quân chủ lập hiến cũng có thể được coi là gìn giữ những giá trị về văn hóa, xã hội của quốc gia, vùng lãnh thổ.
